«Μόνον όταν δείχνη κανείς απόφασιν και θέλησιν μέχρι τέλους να ταφή κάτω από τα ερείπια για να νικήση, ημπορεί να νικήση.» Ι. Μεταξάς
Ο πόλεμος μαίνεται στα βουνά της Ηπείρου. Η επιθετική ενέργεια των Ιταλών επεκτείνεται σε όλη τη γραμμή των συνόρων μας προς την Αλβανία. Οι Ιταλοί παρατάσσουν 21 μεραρχίες εκ των οποίων η μια τεθωρακισμένη. Έναντι αυτών οι Έλληνες δεν αντέταξαν παρά 11. Την υλική διαφορά υπερκάλυπτε όμως η ηθική ανωτερότητα του στρατού μας. Είναι δόγμα στην στρατηγική ότι ο ψυχολογικός παράγοντας έναντι του υλικού είναι τρία προς ένα σύμφωνα με τη ρήση του Ναπολέοντα.
Ο ελληνικός στρατός υπερείχε του ιταλικού για πολλούς λόγους, τους οποίους με απλότητα ανέφερε μια φορά ο Μεταξάς: «ο ελληνικός στρατός είναι ποιοτικώς ανώτερος του ιταλικού, διότι έχει το πνεύμα της θυσίας, διότι έχει ιδανικά, το κίνητρο πάσης μεγάλης πράξεως και παντός ηρωισμού, διότι ο αγών του έχει σκοπό, να εκδιώξει τον εισβολέα και διότι, τέλος, έχει σωματική αντοχή. Αλλά ακόμη, διότι αισθάνεται όπισθεν του το Έθνος ολόκληρο, συμπαγές, ηνωμένον και αφοσιωμένο, πελώρια δηλαδή δύναμιν έτοιμη δια τα πάντα, δια πάσα θυσία. Γι’ αυτό ήμουν εκ των προτέρων βέβαιος για την Νίκη.».
Ο Μεταξάς γνώριζε πολύ καλά ότι θα καλούμασταν για την θυσία προς την Πατρίδα. Ήδη από τον τορπιλισμό της «Έλλης» είχε διατάξει τα πολεμικά που συνόδευαν τα πλοία που μετέφεραν τους προσκυνητές από την Τήνο εάν προσβληθούν από αεροπλάνα ή οπωσδήποτε αλλιώς, να κάνουν χρήση των όπλων τους. Δηλαδή πόλεμος !
Από τις πρώτες μέρες η έκβαση του πολέμου είχε κριθεί. Ο ενθουσιασμός του Λαού μας ήταν πρωτοφανής: « Και με τον ενθουσιασμόν ευρήκαμε όλοι οι Έλληνες τον εαυτόν μας και εκάναμε έργα μεγάλα.».
Μέχρι τις 11 Νοεμβρίου οι Ιταλοί υποχωρούν σε όλο το μέτωπο. Είναι η μέρα που ο Μεταξάς εκφωνεί τον πιο περιεκτικό και εμψυχωτικό λόγο του προς τους εκπαιδευτικούς και τους διανοούμενους. Η δικαίωση του ίδιου και του έργου του.
Στις 14 Νοεμβρίου καταφθάνουν στην Αθήνα οι πρώτοι Ιταλοί αιχμάλωτοι.
Στις 15 ο Τσιάνο ομολογεί στο ημερολόγιό του: «τα νέα από την Αλβανία γίνονται σοβαρότερα. Επί πλέον μας λείπουν κανόνια, ενώ το ελληνικόν πυροβολικόν είναι μοντέρνο και διοικείται καλώς». Παράλληλα σχολιάζει δηκτικά την παραίτηση του Ντε Βέκκι, του τορπιλιστή της «Έλλης», και τον παρομοιάζει με αρουραίο που εγκαταλείπει το καράβι που βυθίζεται. Δίκαιη αναγνώριση !
Μετά όμως από τρεις μέρες εγκαταλείπει τα προσχήματα και ομολογεί: « Αι ήτται διαδέχονται τας ήττας εις το αλβανικόν μέτωπον. Φοβούμαι ότι θα χρειασθή να υποχωρήσωμεν βάσει προδιαγεγραμμένου σχεδίου». Σκληρή ομολογία για τον ζηλωτή του κατά της Ελλάδος πολέμου, πολέμου τον οποίο οι σύμμαχοί του Γερμανοί αποκαλούσαν «πόλεμο του Τσιάνο».
Παρόλο αυτά ο Μουσολίνι στο λόγο του στις 18 Νοεμβρίου υπόσχεται ακόμα ότι θα τσακίσει τα πλευρά της Ελλάδας, λόγος ο οποίος φέρνει αγανάκτηση στους Έλληνες και πολλοί είναι αυτοί που ζητούν από τον Μεταξά να απαντήσει αμέσως, να τον βάλει στην θέση του. Ο Μεταξάς απαντά ατάραχος: «Όχι, δεν είναι ακόμη καιρός. Θα απαντήσω όταν, συν Θεώ, πάρωμε την Κορυτσάν».
Την προηγούμενη της κατάληψης της Κορυτσάς ο στρατός μας είχε κατορθώσει να πάρει το ύψωμα της Μοράβας. Από την θέση αυτή έλεγχε την αρτηρία Ερσέκας – Κορυτσάς. Μπροστά ανοίγονταν το οροπέδιο της Κορυτσάς. Η κατάληψη του υψώματος που έκρινε την τύχη της Κορυτσάς επετεύχθη μετά από δυνατή προσπάθεια των στρατιωτών μας παρόλο της δυσχέρειας του δύσβατου εδάφους που οι Ιταλοί είχαν προ ενός έτους οχυρώσει και την απόκρουση πολυάριθμου εχθρού. Οι Ιταλοί μπροστά στον κίνδυνο να υπερφαλαγγισθούν και να αποκοπεί η δίοδος υποχώρησής τους, εκκένωσαν εσπευσμένα την πόλη. Οι Έλληνες έχουν ακόμα ένα εμπόδιο για να φτάσουν στην πόλη. τον ποταμό Δέβολη. Η γέφυρα είναι παγιδευμένη. Ένας λοχίας με καλαμάκι στο στόμα, κολυμπά και κόβει το φυτίλι που θα την ανατίναζε. Οι Ιταλοί μη μπορώντας να κρατήσουν το γεφύρι τρέπονται σε φυγή. Ο στρατός μας προωθείται γρήγορα σε νέες θέσεις.
Ενώ χαράζει η 22α Νοεμβρίου η Κορυτσά διακρίνεται καθαρά. Όλα τα πέριξ υψώματα καταλαμβάνονται. Το απόσπασμα Μπεγέτη προωθείται. Στις 1 παρά τέταρτο το μεσημέρι μονάδες του στρατού μας εισέρχονται στην Κορυτσά. Με την κατάληψη της Κορυτσάς ολοκληρώθηκε ο αγώνας 9 ημερών. Αγώνας σκληρός τόσο για τα στρατεύματα όσο και για την αεροπορία μας. Η κατάληψη της Κορυτσάς είχε διεθνή αντίκτυπο. Το γόητρο της Ιταλίας πληγώθηκε ανεπανόρθωτα.
Ελένη Ευαγγ. Κλαπανάρα
Τ.Ο Τρικάλων
Τ.Ο Τρικάλων
