Οι πρόγονοί μας, έχοντας πάντα γνώμονα τη συμμετρία και την αρμονία, είχαν φτιάξει ένα παιδαγωγικό σύστημα το οποίο δεν έχει ξεπεραστεί ακόμη και σήμερα. Πέρα μαθήματα όπως τα μαθηματικά, υποχρεωτικό κομμάτι της παιδείας ήταν η μουσική και ο αθλητισμός.
Χαρακτηριστικά ο Πλάτωνας θεωρούσε τη μουσική ως μία Θεϊκή τέχνη, που έχει υψηλούς σκοπούς και είναι, επομένως, ένα εξαιρετικά κατάλληλο και αποτελεσματικό μέσο παιδείας. Η ψυχή είναι σαν ένα έγχορδο όργανο, και η παιδεία πρέπει να την κουρδίσει, αλλού σφίγγοντας και αλλού χαλαρώνοντάς την, ώστε να γίνει ενιαία και όχι διασπασμένη, και η ζωή της μια αρμονία και όχι μια διαφωνία. Αυτήν την άποψη ενστερνίζεται και ο Πλάτων, τονίζοντας την αναγκαιότητα της αρμονικής ψυχικής ανάπτυξης των νέων, μέσα από τη μουσική αλλά και τη γυμναστική εκπαίδευση.
Η Σπάρτη ήταν η μουσική πρωτεύουσα την Αρχαϊκή εποχή (8ος - 6ος αιώνας). Στη συγκεκριμένη πόλη-κράτος υπήρχαν δύο σχολές με τη μία να διδάσκει μονωδία και η άλλη λυρικό άσμα. Ο Τυρταίος και ο Ασμάν θεωρούνταν δύο από τους σπουδαιότερους λυρικούς ποιητές της πόλης. Στην καθημερινή εκπαίδευση των Σπαρτιατόπουλων, η μάθηση της μουσικής ήταν εξίσου σημαντική, όπως και η πολεμική εκπαίδευσή τους. Όταν η Σπάρτη ήταν σε κατάσταση αναταραχής τον 7ο π.Χ. αιώνα, είναι χαρακτηριστικός ο χρησμός που παραινούσε τους Σπαρτιάτες να καλέσουν το διάσημο λυρωδό Τέρπανδρο από τη Λέσβο, να επαναφέρει την τάξη στην πόλη με το τραγούδι του.
Στην Αθήνα η εκπαίδευση ήταν σχεδόν εντελώς ελεύθερη και ότι την είχαν αφήσει στην ιδιωτική πρωτοβουλία.
Οι γιοί των Αθηναίων πολιτών έπρεπε υποχρεωτικά να παρακολουθήσουν εκτός από μαθήματα γραμματικής, μαθήματα γυμναστικής και μαθήματα μουσικής.
Από την ηλικία των δώδεκα ή δεκατριών χρόνων (ή και νωρίτερα ακόμα) και για μερικά χρόνια τα παιδιά πήγαιναν κάθε μέρα στο σπίτι ενός επαγγελματία μουσικού, του κιθαριστή, ο οποίος, αντίθετα από ό,τι θα μπορούσε το όνομά του να μας κάνει να σκεφτούμε, δεν τους δίδασκε καθόλου κιθάρα -έγχορδο προορισμένο μόνο για επαγγελματίες-, αλλά τη μουσική ή τουλάχιστον τα στοιχεία της.
Ο σκοπός του ήταν να τους μάθει να τραγουδούν απ’ έξω τις συνθέσεις των αρχαίων ποιητών και να παίζουν σωστά λύρα ή αυλό.
Σκλάβες γυναίκες που προοριζόταν για αυλητρίδες, από την παιδική τους ηλικία, έπαιρναν μια σοβαρή μουσική αγωγή από αρμόδιους καθηγητές, κάτι που αποτελούσε μια καλή επένδυση, διότι μεγάλωνε την εμπορική αξία των κοριτσιών.
Αυτή την σπουδή της μουσικής που στηρίζεται στη μύηση της μουσικής πράξης, με έντονο το στοιχείο της προφορικότητας, το διαπιστώνουμε στη διδακτική των σημερινών Δυτικών ωδείων!
Αντεπίθεση
